KHÔNG NGHE, KHÔNG THẤY, KHÔNG NÓI

Thưa quý anh chị,  
Truyện Kiều có câu:
“Trải qua bao cuộc bể dâu
 Những điều trông thấy mà đau đớn lòng”
 Con người nhiều khi khổ vì thấy quá nhiều, nghe quá nhiều và nói quá nhiều.
 Nhà Phật cũng có dạy nên Buông những gì cần buông để cho thân tâm an lạc.  Nhưng mấy ai mà buông được một cách dễ dàng, bạn nhỉ?  Smile!
 Bài tâm tình hôm nay của người viết về bức tượng ba con khỉ Không Nghe- Không Thấy- Không Nói  hy vọng sẽ giúp chính người viết điều chỉnh được cái Tâm vọng động của mình khi nhìn thấy hình ảnh này.
 Kính chúc an lạc.
 Sương Lam
 Không Nghe- Không Thấy- Không Nói
 
 
Đây là bài thứ ba trăm ba mươi lăm (335) của người viết về chủ đề Thiền Nhàn trong khu vườn Một Cõi Thiền Nhàn của trang văn nghệ Oregon Thời Báo.
 
Sống trong chốn bụi hồng lao xao này con người nhiều khi thích nói, thích nghe, thích thấy nhiều điều. Nhưng vẫn chưa đủ đâu, người ta lại thích cộng chữ “Thêm” vào ba cái thích trên ví dụ như  có người thấy người đẹp nhìn thôi chưa đủ, lại muốn chiếm hữu đem về làm của riêng của mình hay là làm thêm những điều trái với lương tâm, trái với pháp luật nữa chứ.  Thế mới có chuyện không hay xảy ra rồi than “Tui khổ quá”!  Thiệt tình! Smile!
 
Trong quyển “Thiền là gì?” có đọan nói: « Sở dĩ những thất bại khổ đau trong đời phần lớn là do chúng ta không làm chủ được chính mình, luôn tạo ra với cái tâm điên đảo vọng tưởng, tham đắm và bám víu nhiều quá!  Thiền giúp chúng ta lắng tâm, vượt qua mọi chướng ngại để đạt đến trí tuệ toàn diện.  Cho nên Thiền không phải là học thuyết để tranh luận, hoặc tín điều bắt buộc con người phải tin theo, mà chỉ cần áp dụng, thực hành để tìm về chân lý Giác Ngộ và Giải thoát »

 Nhà Phật có dạy: « Nhất thiết duy Tâm tạo » tất cả mọi sự việc trên đời đều do Tâm tạo ra. Tâm bình thế giới bình, tâm lọan thế giới loạn »

 Hình tượng ba con khỉ « tam không » ít nhiều gì cũng đã nhắc nhở chúng ta an định cái Tâm trở nên vắng lắng để không nói, không nghe, không nói những điều ác, tội lỗi.  Có như thế mới có cơ may thoát khổ được.

 

 Xin mời quý bạn tìm hiểu thêm câu chuyện 3 con khỉ « tam không này » do người viết sưu tầm, đem về đây chia xẻ với quý bạn nhé.

 

Câu chuyện về 3 con khỉ trước cổng chùa

Hiện nay, ở một số chùa có trưng bày tượng ba con khỉ trong sân chùa. Nhưng không phải ai cũng biết về nguồn gốc cũng như hiểu đầy đủ ý nghĩa sâu xa mà người xưa muốn truyền dạy lại cho thế hệ sau qua bức tượng tưởng chừng như vô tri đó.

Thoạt đầu khi mới nhìn qua bức tượng này có lẽ ai trong chúng ta cũng tưởng như đã hiểu được ẩn ý của nó. Đó là: “không nói, không thấy, không nghe”. Nhiều người cho rằng bức tượng ấy muốn dạy chúng ta hãy ở yên và sống cuộc sống của mình, đừng quan tâm đến chuyện của người khác hay những gì đang xảy ra xung quanh. Nhưng nếu hiểu như vậy thì thiếu chính xác và chưa đầy đủ.

 

Thực ra, nguồn gốc xuất xứ của bức tượng này bắt nguồn từ Ấn Độ vài ngàn năm về trước. Lúc đầu, đó là bức tượng về một vị thần, là thần Vajrakilaya. Đây là vị thần có sáu tay, mỗi đôi tay dùng để bịt hai mắt, hai tai và miệng. Theo đó bức tượng được khắc nhằm để răn dạy mỗi người: không được nói bậy, không nhìn bậy và không nghe bậy.

Tư tưởng “ba không” đó theo các nhà tu Phật giáo đi qua Trung Quốc không rõ vào thời kì nào. Sau đó vào khoảng thế kỷ thứ 9 (có tài liệu ghi năm 838), một thiền sư người Nhật trong chuyến đi làm phật sự ở Trung Quốc đã mang theo về Nhật tư tưởng này.

Tại Nhật Bản, vùng Nikko (cách Tokyo chừng 140 cây số về hướng Bắc) trong đền Toshogu hiện nay còn lưu giữ một bức điêu khắc cổ (tổng cộng có tám bức khác nhau) có tượng ba con khỉ tên là Kikazaru, Mizaru và Iwazaru: bịt tai, bịt mắt và bịt miệng bằng gỗ của nghệ nhân Hidari Jingoro rất nổi tiếng từ thế kỉ XVII.

 Vì từ “zaru” gần âm với “saru” có nghĩa là con khỉ, nên người ta khắc hình ba con khỉ bịt miệng, bịt mắt, bịt tai với vẻ mặt ngộ nghĩnh để biểu đạt triết lý này.

Bức tượng cũng mang đậm tư tưởng của Đức Khổng Tử trong Luận Ngữ. Khi Nhan Uyên hỏi về đức nhân và những điều gì cần phải làm, Khổng Tử đã đáp: “Phi lễ vật thi, phi lễ vật thính, phi lễ vật ngôn, phi lễ vật động”. Nghĩa là không nhìn điều sai, không nghe điều tầm bậy, không nói điều trái, không làm điều quấy”.

Người Nhật còn có thâm ý sâu xa hơn nhiều khi họ muốn: “bịt mắt để dùng tâm mà nhìn, bịt tai để dùng tâm mà nghe, bịt miệng để dùng tâm mà nói”. Khi tâm ở trạng thái tịnh, không bị quấy rầy bởi những điều xấu thì từ tâm mới phát sinh những điều thiện.

 

Hình ảnh “Bộ khỉ tam không” còn nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của “Tâm viên ý mã” trong phép thiền. Chúng ta phải biết kiểm soát cái tâm vọng động, chẳng khác gì con khỉ chạy lăng xăng. “Tâm viên là vượn tâm, là tâm tán loạn như vượn khỉ. Loài khỉ thường hay nhảy nhót, khọt khẹt, đứng ngồi không yên, thường chuyền hết từ cành này sang cành cây khác, lại hay phá phách, bắt chước nên người đời có câu “liếng khỉ”. 

 Tâm người ta cũng thế, không khi nào được yên, cứ lăng xăng, lộn xộn, suy nghĩ, nghĩ hết chuyện này đến chuyện khác, từ quá khứ, hiện tại đến tương lai, đó là tâm viên. Tâm này sẽ đưa con nguời đến loạn động, phát sinh ra đủ thứ phiền não, cấu uế… Bởi vậy tâm chúng sinh bị vô minh che lấp nên phần nhiều hướng ác nhiều hơn thiện.”

 Trong xã hội hiện nay bức tượng ba con khỉ càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Bởi tôi thấy mỗi người đều đang tự làm khổ chính mình. Khổ vì nghe chuyện thiên hạ, khổ vì nói chuyện thế gian và khổ vì nhìn lỗi người khác.

 Bản chất của con người vốn là sự tò mò nên bất cứ câu chuyện nào, về bất cứ ai dù không liên quan thì cũng cố gắng nghe hết để có chuyện kể lại cho người khác. Trước đây, tôi cũng là một người hay để ý lỗi của người. Tôi luôn cố tìm ra khuyết điểm của người khác để chờ có dịp có thể nói lại họ để giành phần thắng cho mình. Nhưng rồi tôi thấy việc ghét bỏ và để ý người khác thật mất thời gian và tự khiến bản thân mình trở nên xấu xí. Xấu ở đây là ở cái tâm, không chịu nghĩ điều tốt đẹp cho người mà chỉ nhìn thấy những thói hư, tật xấu ở những người xung quanh.

Bởi vậy, nếu biết  tu sửa thân tâm, nhìn lỗi của người khác như lời nhắc nhở để ta không phạm phải những sai lầm đó. Lúc nào cũng phải nhắc nhở bản thân, tất cả mọi người quanh ta đều là Bồ tát chỉ có ta là kẻ phàm phu nên còn rất nhiều lỗi cần phải sửa chữa. Cũng như vậy, tai nghe thấy những việc phiền não cũng đừng giữ trong lòng. Nên nghĩ đó là lúc Đức Phật đang dạy ta chữ “Nhẫn”, không được sân hận trước những lời nói của người khác, lúc nào cũng giữ cho mình tâm bình lặng trước mọi việc:

“Nhẫn một chút sóng yên gió lặng

Lùi một bước biển rộng trời cao”

 chữ nhẫn: chữ đao (con dao) ở trên và chữ tâm (con tim) ở dưới. Lưỡi dao ấy ở ngay trên tâm,

 Từng bước, từng bước như vậy chúng ta sẽ dần hoàn thiện được con người của mình. Không phải nhờ năng lực siêu nhiên nào khiến bản thân mình thay đổi mà chính sự nhận thức sâu sắc từ trong tâm sẽ giúp ta quán chiếu được mọi vấn đề một cách vẹn toàn nhất. Hình ảnh “Bộ khỉ tam không” tưởng như đơn giản mà lại mang những giáo lý vô cùng sâu sắc. 

Lúc nào đó, khi đi dạo trong khuôn viên của chùa, nhìn thấy hình ảnh những chú khỉ ấy ta vừa thấy thích thú trước một hình ảnh ngộ nghĩnh vừa là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà thâm thúy của các bậc thiện tri thức muốn truyền đạt lại cho thế hệ mai sau.

 

Diệu Âm Minh Tâm

 (Nguồn: Trích trong website quangduc.com)

Có nhiều bài học nói về chữ Tâm sẽ được người viết từ từ dẫn trình sau để chúng ta cùng học hỏi.  Hôm nay, người viết xin mời quý bạn đọc một bài học ngắn ngắn dưới đây:

 Tâm bình thường

Tăng hỏi Thiền sư: « Phải nỗ lực tu hành như thế nào mới hợp đạo ? »

–  Đói ăn, mệt ngủ.

–  Như vậy thì người bình thường nào làm chẳng được.

– Không, không.  Người bình thường không giống như thế.  Vì khi ăn họ không chăm chú ăn, mãi lo nghĩ trăm điều.  Khi ngủ, họ không chịu ngủ, lại tơ tưởng ngàn chuyện. Vì thế khác với người tâm bình thường.

Bình: Thiển tổ Nam Tuyền bảo: « Tâm bình thường là Đạo ».  Đi cũng thiền, đứng cũng thiền, nói, nín, động tịnh thảy an nhiên.

Cảnh giới tâm bình thường này khác xa phàm phu vọng loạn một trời một vực »

(Nguồn : Thiền là gì ? – Biên soạn : Thích Giác Nguyên)

Tuy nhiên, người viết thích nhất là câu chuyện Thiền dí dỏm dưới đây qua hình ảnh cô  lái đò cho có vẻ tình tứ, thơ mộng một tí ti, bạn nhé,

 

Cô Lái Đò

Một lần, có một Thiền sinh có việc phải sang sông.  Ngồi trên đò, sư tỏ ra ngạc nhiên vì nhan sắc dễ coi của cô gái miền quê. 

Đến lúc lên đò. Hành khách mỗi người phải trả một quan.  Sư cũng định thế, không ngờ cô gái hóm hỉnh bảo:

–       Xin Thầy trả cho tôi hai quan.

Sư còn đang ngạc nhiên thì cô gái đã tiếp:

–       Một quan cho tiền đi đò và một quan về khoản ngắm người lái đò.

Không tranh cãi lôi thôi, sư liền trả cô hai quan tiền, nhưng trong bụng hơi tấm tức.

 Bận về sư cứ dí mũi xuống sàn thuyền không dám nhìn lên.  Nào ngờ lần này cô lái bảo:

            –  Xin Thầy cho em bốn quan.

Không nhịn được nữa , sư cãi:

–       Nhưng tôi có nhìn cô đâu nào?

Cô gái cười mỉm:

–       Đồng ý là Thầy không nhìn tôi bằng mắt, nhưng Thầy lại nhìn bằng tâm…  Vì thế mà tôi tăng giá gấp đôi lên đó!

 

( Nguồn: Trích trong Thiền Tâm Vi Tiếu và Vô Niệm Thiền- Cư Sĩ Nhất Tâm)

Dù nhà sư không nhìn cô lái đò bằng mắt như cái Tâm của nhà sư vẫn còn chú ý đến cô lái đò thì phải bị trả thêm tiền là đúng rồi.  Smile!

Tuy nói rằng chúng ta nên  Không Thấy- Không Nghe- Không Nói nhiều điều, nhưng chúng ta cần Thấy, cần Nói lên những lời yêu thương với Cha Mẹ về công ơn dưỡng dục của Người và cha mẹ nào cũng rất sung sướng được Nghe những lời yêu thương đó từ con cái.

 Bây giờ là mùa Vu Lan, xin mời quý bạn thưởng thức Youtube Nụ Cười và Nước Mắt Của Cha Mẹ do người viết vừa mới thực hiện.  Hy vọng các bậc cha mẹ và con cái sẽ tìm thấy tình cảm yêu thương nhau qua những nụ cười, qua những dòng nước mắt được dẫn trình trong youtube. Xin đa tạ.

 

 Youtube Nụ Cười và Nuớc Mắt của Cha Mẹ

 

Xin chúc quý bạn có nhiều sức khỏe, thân tâm an lạc, sống vui từng ngày trong hiện tại với duyên nghiệp của mình nhé.

 Sương Lam

(Tài liệu và hình ảnh sưu tầm trên mạng lưới internet, qua điện thư bạn gửi- MCTN 335-ORTB 743-8-17-16)

Sương Lam

Website: www.suonglamportland.wordpress.com
http://www.youtube.com/user/suonglam
https://plus.google.com/+SuongLamTran/postshttps://plus.google.com/u/0/b/110248368222500211952/+SuongLamPortland/posts